Sprawdź kalendarz pokryć i wycieleń krów
Cykl płciowy
Dojrzałość płciową rozpatrujemy od momentu wystąpienia stałych cyklów płciowych, rytmicznie powtarzających się zmian związanych z produkcją komórek jajowych, oraz przygotowaniem samicy do zapłodnienia i ciąży. Cykl płciowy (cykl jajnikowy, rujowy, estralny) to okres od pierwszego wystąpienia zewnętrznych objawów rui do ostatniego dnia przed następną rują. Podczas tego okresu pod wpływem działania hormonów płciowych zachodzą określone zmiany w układzie rozrodczym samicy (jajnikach, macicy, zewnętrznych narządach płciowych) oraz w jej zachowaniu. U krowy cykl płciowy trwa średnio 21 dni. Przebiega cyklicznie przez cały rok. Cykl płciowy nie pojawia się w okresie ciąży i przy niektórych schorzeniach. Cykl płciowy dzieli się na dwie fazy: pęcherzykową (okres dojrzewania pęcherzyka jajnikowego), oraz okres ciałka żółtego, czyli fazę lutealną. Klasyczny podział na fazy cyklu płciowego wyróżnia fazę przedrujową, fazę rujową, fazę ciałka żółtego i fazę międzyrujową. Główną fazą cyklu płciowego jest ruja. Ruja u krów występuje od 3 tygodnia po osiągnięciu dojrzałości płciowej. Jest to okres wzmożonej aktywności płciowej samicy, podczas którego występuje owulacja, czyli uwolnienie dojrzałej komórki jajowej.
Zewnętrzne objawy rui
WCZESNE OBJAWY – OKRES PRZEDRUJOWY:
- szukanie kontaktu z innymi osobnikami,
- oblizywanie innych zwierząt, człowieka lub siebie,
- charakterystyczne porykiwanie,
- spadek żerności,
- obniżona wydajność mleczna,
- wzrost temperatury ciała,
- obrzmienie warg sromowych,
- zaczerwienienie błon śluzowych przedsionka pochwy,
- obskakiwanie innych zwierząt.
OBJAWY RUI WŁAŚCIWEJ:
- tolerancja na obskakiwanie innych osobników,
- wypływ z dróg rodnych śluzu rujowego (ciągliwego, szklistego, w kształcie grubych nitek, sopla).
U krów trwa ok. 36 godzin.
OKRES PORUJOWY:
- zwierzę nie poddaje się obskakiwaniu,
- zanikają wszystkie objawy pobudzenia,
- śluz skąpy, lepki, gumowaty, czasem z domieszką krwi,
- skłonność do leżenia.
Czynniki wpływające na występowanie objawów rui
Nie wszystkie krowy mają wyraźne objawy rui, dlatego też ważną sprawą dla hodowcy jest właściwe rozpoznanie objawów rui i zrobienie notatek. Pierwsza ruja po wycieleniu powinna wystąpić po 6 tygodniach. Datę tę należy zapisać, ale nie unasieniać krowy. Duży wpływ na występowanie objawów rui mają następujące czynniki:
Żywienie – dobrze ułożona dawka pokarmowa, bogata w witaminy i składniki mineralne.
Rodzaj chowu – wyraźniejsze objawy występują u krów wypędzanych na pastwisko lub okólniki.
Temperatura powietrza – wysoka temperatura ma negatywny wpływ na objawy rui, również przeciągi i wilgotne, zimne powietrze.
Pora dnia – najwyraźniejsze objawy rui występują między 1:00 a 6:00 rano.
Podłoże – miękkie podłoże sprzyja objawom rui.
Liczba zwierząt w stadzie – w mniejszej grupie łatwiej obserwować ruję.
W dużych stadach stosowane są pomocnicze metody wykrywania rui. Są to różnego rodzaju znaczniki, które podczas obskakiwania zabarwiają nasadę ogona krowy. Stosowane są również buhaje – “próbniki” – są to osobniki męskie pozbawione nasieniowodów lub poddane hormonalnej kastracji. W oborach instalowane są coraz częściej systemy elektroniczne rejestrujące aktywność krów (pedometry). Wszystkie metody wykrywania są dobre, jednak muszą być połączone z obserwacją człowieka.
Kiedy inseminować?
Zabieg inseminacyjny powinien być wykonany między 12 a 18 godziną od zauważenia pierwszych objawów rui.
Nie należy inseminować krów:
- nie wykazujących objawów rui,
- w pierwszej rui po wycieleniu,
- w słabej kondycji,
- jałówek, które nie osiągnęły wagi 360-380 kg,
- chorych (mętny śluz lub z domieszką ropy).
Inseminator powinien dysponować nasieniem różnych buhajów ras mlecznych oraz mięsnych zapewniając możliwość doboru buhaja do indywidualnych kojarzeń.
Stacja Hodowli i Unasieniania Zwierząt Sp. z o.o. w Bydgoszczy proponuje do wyboru wysokiej jakości nasienie buhajów rasy holsztyńsko-fryzyjskiej, oferowane w Katalogach Buhajów, które są wydawane 3 razy w roku po każdej wycenie szacowanej wartości hodowlanej buhajów. A także nasienie buhajów ras mięsnych i innych ras mlecznych.
Zalety inseminacji
- szybkie uzyskanie wysokiego postępu hodowlanego,
- możliwość wykorzystania nasienia najlepszych buhajów o najwyższym potencjale genetycznym i produkcyjnym, sprawdzonych na potomstwie,
- indywidualny dobór odpowiedniego buhaja według założonego celu i potrzeb,
- ochrona stada przed chorobami krycia – nasienie buhajów użyte do inseminacji jest pod stałym nadzorem lekarsko-weterynaryjnym. Stacja Hodowli i Unasieniania Zwierząt Sp. z o.o. w Bydgoszczy oferuje nasienie odpowiadające normom zdrowotnym i jakościowym,
- oszczędność czasu,
- możliwość stosowania różnych ras buhajów do krzyżowania towarowego, wzbogacającego stado o korzyści płynące z efektu heterozji (wybujałości mieszańców),
- możliwość wykorzystania potomstwa po wybitnych buhajach i krowach o wysokiej wydajności do reprodukcji lub na sprzedaż.
Jeśli masz pytanie dotyczące hodowli bydła, jeśli nurtuje Cię jakiś problem w Twoim stadzie, nie wahaj się zapytać o to naszych ekspertów hodowlanych – e-mail: pytaniedospecjalisty@shiuz.pl
